W okresie od 15.03.2022r. do 30.07.2022 r. Nadleśnictwo Warcino realizowało zadanie pn., „Modernizacja ścieżki edukacyjnej w zespole parkowo-pałacowym na terenie Nadleśnictwa Warcino”.

Koszt całkowity zadania wyniósł 32 000,00 złotych z tego 30 000,00 złotych stanowiła dotacja udzielona przez Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Gdańsku w ramach umowy nr WFOŚ/D/568/2336/2022, z dnia 14 marca 2022r.

Realizacja projektu polegała na odtworzeniu w części istniejącej ścieżki edukacyjnej oraz uzupełnieniu w nowe elementy istniejącej ścieżki. Zgodnie z założeniami zakupiono nowe tablice interaktywne, dzieląc cały projekt na trzy obszary, tworząc tzw. zatoczki tematyczne, rozlokowane wzdłuż ścieżki.

W obszarze martwego drewna - (zatoczce), zgromadzono pochodzące z cięć sanitarnych i przygodnych drewno w postaci ułożonych pryzm. Tak ułożone pryzmy martwego drewna, pozostawione zostaną do naturalnego rozkładu i są uzupełnieniem informacji zawartych w treści tablic opisowych. Część interaktywna tablic wymusza na osobach korzystających ze ścieżki do czynnego udziału w komponowaniu logicznych ciągów myślowych przez właściwe ułożenie (kostek), zagadnień tematycznych w całość, lub powiązane ze sobą związki. Obok ułożonych pryzm złożonego martwego drewna wbudowano tablice opisujące proces obiegu węgla w przyrodzie.

Następnym tematycznie uzupełnieniem ścieżki jest zatoka ptasia. W części już istniejących tablic wymieniono jedną starą, jedną pozostawiono i wbudowano dwie tablice zawierające różne modele budek lęgowych ptasich oraz na tablicy (Słupie) interaktywnym pokazano poszczególne modele budek i ich mieszkańców. Na zdjęciu poniżej pozostawiona stara tablica opisowa.

Nowa tablica z modelami budek lęgowych ptasich w ich naturalnej skali, wraz z opisem ich mieszkańców. W części interaktywnej należy dopasować do danego modelu budki lęgowej właściwego mieszkańca.

Następnym tematycznie uzupełnieniem istniejącej ścieżki edukacyjnej istniejącej w zespole parkowo-pałacowym na terenie Nadleśnictwa Warcino, jest zatoka – świat owadów. W tym przypadku na skraju kompleksu leśnego graniczącego z polami uprawnym wbudowano tablice opisowe, tablice interaktywne oraz hotele dla owadów – dzikich zapylaczy.

Tablica obok przedstawia opis- biologię dwóch gatunków pszczół samotnic Murarki ogrodowej i Porobnicy włochatki. Odpowiednio obracane kostki - puzle tworzą całościowy obraz pszczoły samotnicy wraz z opisem na pozostałej części tablicy. Zadanie wykonuje się intuicyjnie i nie wymaga specjalistycznej wiedzy na temat biologii owada. Całość zatoczki – świata owadów uzupełniają ustawione w kierunku południowym tzw. Hotele dla owadów, zdjęcia zamieszczone poniżej. Hotele zbudowano z wykorzystanie różnych materiałów, które w realnym świecie są wykorzystywane przez owady do swojego rozwoju osobniczego. W tak zbudowanym hotelu swoje miejsce znajdą: trzmiele, motyle, pszczoły samotnice, skorki oraz złotooki, tworząc całą gamę mieszkańców charakterystycznych dla środowiska polno-leśnego. Zatokę tak zlokalizowano, aby zapewnić zamieszkującym tu owadom miejsce bytowania oraz bazę pożytkową, dostępną w długim okresie wegetacyjnym. Istotne w tym przypadku jest też umiejscowienie zatoki wykorzystujące długi okres ekspozycji słonecznej, istotnej w rozwoju biologicznym owadów.

W efekcie modernizacji ścieżki wbudowano dwie tablice interaktywne, trzy sztuki tablic interaktywnych na tzw. słupach (Światowid), dwie tablice opisowe oraz wyremontowano dwie kładki dla pieszych. Oznakowano początek ścieżki tablica opisową tzw. witacz. Wszystkie tablice opisowe oraz interaktywne zawierają „Logo” instytucji udzielającej dotacji. Informacja o realizacji projektu oraz wspierającego projekt dotacją (WFOŚ i GW w Gdańsku), znajduje się również na stronie www. Nadleśnictwa Warcino.

Podsumowanie Głównym przyczynkiem do powstania projektu modernizacji istniejącej ścieżki edukacyjnej, znajdującej się w kompleksie parkowo-pałacowym Nadleśnictwa Warcino, była deprecjacja stanu technicznego starych elementów ścieżki oraz pojawienie się a bardziej brak należytej uwagi poświęcanej problemom obiegu węgla w przyrodzie, problemu depopulacji gatunków zapylających oraz ciągle nie docenianej roli ptaków w środowisku leśnym. Świadomość społeczeństwa w zakresie wiedzy związanej z obiegiem węgla w przyrodzie, skutków jakie niesie za sobą korzystanie z paliw kopalnych oraz tzw. ślad węglowy, każe zastanowić się w którym miejscu znajdujemy się w środowisku. Wykorzystując martwe drewno - nieprzedstawiające wartości rynkowej (handlowej), złożone w pryzmy i pozostawione do naturalnego rozkładu w znakomity sposób obrazuje rolę martwego drewna w przyrodzie. Tak złożone drewno staje się domem dla rozwoju owadów saproksylicznych, grzybów saprotroficznych oraz drobnych kręgowców i gryzoni. Opisane procesy rozkładu martwego drewna na tablicach informacyjnych oraz zastosowanie tablic interaktywnych intuicyjnie zmuszają osoby odwiedzające ścieżkę edukacyjną do udziału w układaniu ciągów logicznych na tablicach. Zatoka ptaków, pozwoli osobom odwiedzającym ścieżkę edukacyjną na umiejętne powiązanie gatunku ptaka z jego miejscem lęgowym. Ochrona dzikich zapylaczy: Postępujące zjawisko depopulacji pszczół, kurczące się miejsca rozwoju pszczół samotnic - dzikich zapylaczy, oraz uboga baza pożytkowa, jest skutkiem stosowania na dużą skalę środków chemicznych służących produkcji roślinnej. Dodatkowo zanikająca powierzchnia ogródków działkowych w produkcji warzyw i owoców u użytkowników indywidualnych, z przeznaczeniem na tereny wypoczynkowe, skutkuje systematycznym ograniczaniem miejsc rozwoju pszczół samotnic i pozostałych zapylaczy. Zaproponowane nowe elementy ścieżki edukacyjnej, pokazują jak w prosty sposób w ramach własnych możliwości możemy powiększyć możliwości rozwoju owadów zapylających, przez zakup i ustawianie na prywatnych posesjach dostępnych hoteli dla owadów lub w jaki sposób takie hotele możemy wykonać sami. Prostota w budowie hoteli dla owadów oraz wymagania ekologiczne owadów w Naszym odczuciu pozwolą na realizację podobnych zamierzeń na terenie ogródków działkowych, terenach zielonych będących własnością osób fizycznych i prywatnych. Ścieżka ulokowana jest w bezpośrednim sąsiedztwie Technikum Leśnego w Warcinie, a cały kompleks parkowo - pałacowy jest chętnie odwiedzany przez osoby indywidualne jak i wycieczki grupowe. Ścieżka jest stałym elementem edukacji przyrodniczej realizowanej przez pracowników Nadleśnictwa. Celem jaki sobie stawiamy modernizując istniejącą ścieżkę to przede wszystkim uwzględnienie nowych zjawisk w środowisku; jak depopulacja pszczołowatych oraz zmiany klimatyczne, na które możemy mieć wpływ jako jednostka. Ważne w zrealizowanym projekcie jest wszczepienie potrzeby przestrzegania norm i ograniczeń w zakresie eksploatacji środowiska oraz potrzeby przeciwstawiania się zachowaniom zagrażającym środowisku.

Krzysztof Łunkiewicz