Asset Publisher
MAŁA RETENCJA NIZINNA
Nadleśnictwo Warcino brało udział w projekcie pn.:
"Kompleksowy projekt adaptacji lasów i leśnictwa do zmian klimatu – mała retencja oraz przeciwdziałanie erozji wodnej na terenach nizinnych"
Planowany okres realizacji: 2016-2023 r.
Beneficjent: Państwowe Gospodarstwo Leśne Lasy Państwowe
Celem projektu jest wzmocnienie odporności na zagrożenia związane ze zmianami klimatu
w nizinnych ekosystemach leśnych.
Cele uzupełniające:
- odbudowa cennych ekosystemów naturalnych, a tym samym pozytywny wpływ na ochronę różnorodności biologicznej;
- ocena skutków przyrodniczych wykonywanych zadań realizowana poprzez prowadzenie monitoringu porealizacyjnego wybranych zadań adaptacyjnych.
Podejmowane działania były ukierunkowane na zapobieganie powstawaniu lub minimalizację negatywnych skutków zjawisk naturalnych takich jak: niszczące działanie wód wezbraniowych, powodzie i podtopienia, susza i pożary.
W ramach projektu realizowane zostały inwestycje związane z:
• budową, przebudową, odbudową i poprawą funkcjonowania zbiorników małej retencji, wraz z niezbędną infrastrukturą umożliwiającą czerpanie wody do celów przeciwpożarowych przez jednostki PSP;
• budową, przebudową, odbudową i poprawą funkcjonowania małych urządzeń piętrzących w celu spowolnienia odpływu wód powierzchniowych oraz ochrony gleb torfowych;
• adaptacją istniejących systemów melioracyjnych do pełnienia funkcji retencyjnych z zachowaniem drożności cieku dla ryb;
• przeciwdziałaniem nadmiernej erozji wodnej – np. poprzez zabezpieczanie brzegów i stoków;
• przebudową i rozbiórką obiektów hydrotechnicznych niedostosowanych do wód wezbraniowych (mostów, przepustów, brodów).
O oddziaływaniu obiektów retencyjnych decyduje nie ich wielkość, ale liczba urządzeń w zlewni, co przekłada się na ich efektywność na dużą skalę. Budowane były w większości małe obiekty/budowle o prostej konstrukcji z zastosowaniem materiałów naturalnych. Ponieważ obiekty te spełniają głównie funkcje ekologiczne – z założenia są przyjazne dla środowiska. Wszystkie projektowane budowle zostały dostosowane do lokalnych warunków przyrodniczo-krajobrazowych, w tym w taki sposób, aby umożliwić swobodne przemieszczanie się organizmów wodnych.
Zasięg realizacji projektu pn. "Kompleksowy projekt adaptacji lasów i leśnictwa do zmian klimatu – mała retencja oraz przeciwdziałanie erozji wodnej na terenach nizinnych"
Mapa 1. Nadleśnictwa realizujące projekt
Efekty
Za najistotniejszy, mierzalny efekt projektu uznano przede wszystkim retencjonowanie wody. Nie mniej ważny jest również wpływ małej retencji na ochronę przyrody: zbiorniki powstałe w ramach projektu nie tylko przyczyniają się do poprawy bilansu wodnego i uwilgotnienia siedlisk leśnych, lecz także stały się ważną ostoją wodnej fauny i flory, służą jako wodopoje dla leśnych zwierząt i pełnią funkcje biofiltrów.
Osiągnięte wskaźniki:
- objętość retencjonowanej wody: 2 544 674,61 mln m³
- pojemność obiektów małej retencji: 3 985 194,74 mln m³
- liczba obiektów piętrzących wodę lub spowalniających jej odpływ: 1 349 szt.
Wartość projektu
Całkowity koszt realizacji projektu: 246 495 660,08 zł
Kwota wydatków kwalifikowalnych: 191 222 163 zł
Kwota dofinansowania z funduszy europejskich: 162 538 838,55 zł
W ramach projektu tj. „działania z zakresu małej retencji", Nadleśnictwo Warcino zrealizowało dwa poddziałania (Budowa lub modernizacja zbiorników) jak niżej:
1. Budowa drewnianej zastawki na rowie odwadniających w Leśnictwie Pustowo.
Lokalizacja: Gmina Kępice, obręb administracyjny Nowy Chorów, działki nr 150/4, 150/3 (adres leśny: Obręb Warcino, Leśnictwo Pustowo, oddz. 150 i, 150 k). Planowana ilość wody do zretencjonowania: 3000 m3 .
Sposób realizacji zadania: budowa drewnianej zastawki na rowie
odwadniającym oraz umocnienie brzegów rowu za i przed zastawką.
2. Modernizacja zbiornika retencyjnego w Leśnictwie Podgóry.
Lokalizacja: Gmina Kępice, obręb administracyjny Mzdowo, działka nr 216, (adres leśny: Obręb Warcino, Leśnictwo Podgóry, oddz. 216 c).
Planowana ilość wody do zretencjonowania:17000 m3 .
Sposób realizacji zadania: Odbudowa zniszczonego mnicha i grobli, umacnianie rowów.
Asset Publisher
Wiatraki nad lasami - nowatorskie badania i zrównoważona przyszłość energetyki wiatrowej
Wiatraki nad lasami - nowatorskie badania i zrównoważona przyszłość energetyki wiatrowej
Lasy Państwowe uczestniczą od 2021 roku w pilotażu związanym z budową farm wiatrowych na terenach leśnych, realizowanych w ramach projektu „Las Energii”. Nie są one inwestorem ani deweloperem. Ich rola ogranicza się do dzierżawy gruntów oraz pełnienia funkcji partnera wspierającego i obserwatora, a także merytorycznie nadzorują zagadnienia leśne. Pilotaż ma na celu identyfikację barier wdrożeniowych oraz zgromadzenie wiedzy i doświadczeń niezbędnych do realizacji podobnych przedsięwzięć w przyszłości.
Pilotażowe lokalizacje
Projekt jest obecnie realizowany w dwóch lokalizacjach na terenie trzech nadleśnictw w województwie lubuskim, pod zarządem Regionalnych Dyrekcji Lasów Państwowych w Szczecinie i Zielonej Górze. W każdej z lokalizacji planowana jest budowa maksymalnie do 10 turbin wiatrowych, każda o mocy 6-7 MW. Projekty znajdują się na etapie uzgodnień i uzyskiwania zgód administracyjnych.
Informacja o budowie 2500 wiatraków, która pojawiła się w mediach, jest nieścisła i wprowadza w błąd. Liczba ta wynika z oszacowanego potencjału lokalizacyjnego gruntów leśnych, ale nie oznacza, że takie inwestycje faktycznie powstaną. Decyzje dotyczące dalszego rozwoju projektu zostaną podjęte po zakończeniu pilotażu i badań naukowych.
Nowatorskie badania na światowym poziomie
Badania prowadzone przez ekspertów z Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu stanowią przełomowy krok w analizie wpływu farm wiatrowych na populacje ptaków i nietoperzy w lasach nizinnych Polski. Są to pionierskie badania w skali kraju, które podnoszą standardy naukowe i wyznaczają nowe kierunki w zrównoważonym rozwoju energetyki wiatrowej. Realizowane na światowym poziomie analizy bazują na zaawansowanych, zautomatyzowanych metodach zbierania danych, które umożliwiają precyzyjne i obiektywne oceny oddziaływania inwestycji na ekosystemy leśne, ale także w innych dziedzinach, takich jak bezpieczeństwo transportu lotniczego.
Zespół naukowców, odpowiedzialny za projekt, składa się z uznanych ekspertów w dziedzinie ekologii i ochrony przyrody, których dorobek naukowy jest potwierdzony licznymi publikacjami w renomowanych czasopismach międzynarodowych oraz prestiżowymi nagrodami. Ich działania, ukierunkowane na ochronę środowiska i przeciwdziałanie zmianom klimatycznym, od lat przyczyniają się do kształtowania nowoczesnych, proekologicznych rozwiązań w Polsce i za granicą.
Wyniki tych nowatorskich badań dostarczą nie tylko kluczowych informacji o wpływie farm wiatrowych na lokalne populacje fauny, ale także stworzą podstawy do opracowania wytycznych dla przyszłych inwestycji tego typu. Pozwolą one na wyznaczenie obszarów optymalnych dla lokalizacji farm wiatrowych, minimalizując jednocześnie ich oddziaływanie na środowisko naturalne. Innowacyjne podejście zastosowane w tych badaniach ma szansę stać się wzorem dla podobnych analiz prowadzonych w innych częściach świata, podkreślając przewodnią rolę Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu w badaniach nad zrównoważonym rozwojem ekoenergetyki.
Innowacyjne podejście do lokalizacji farm wiatrowych
Lokalizacja farm wiatrowych w ramach pilotażu uwzględnia optymalizację pod kątem środowiskowym, przyrodniczym i przeciwpożarowym. Zanim powstaną wiatraki, planowane jest wspólne opracowanie procedur w zakresie ochrony lasów wskazanych dla tego typu inwestycji. Należy również podkreślić, że planowane instalacje znajdują się w odległości około 2,5 km od zabudowań mieszkalnych, co znacząco przewyższa minimalną odległość 500 m określoną w projektowanej ustawie o odnawialnych źródłach energii.
Proces pilotażu prowadzony jest w sposób transparentny i otwarty. Gminy, w których realizowane są inwestycje, przeprowadziły konsultacje społeczne, a mieszkańcy i władze lokalne dostrzegają potencjalne korzyści, w tym dodatkowe wpływy z podatków. Przedstawiciele Lasów Państwowych i inwestorów od lat informują o projekcie na różnego rodzaju spotkaniach, konferencjach leśnych, energetycznych i ornitologicznych.
W obliczu konieczności przeciwdziałania zmianom klimatycznym i potrzeby zwiększania udziału zielonej energii w krajowym bilansie energetycznym projekt „Las Energii” stanowi ważną szansę na rozwój innowacyjnych rozwiązań. Lasy Państwowe, wspierając zrównoważoną transformację energetyczną, przyczyniają się zarówno do ochrony polskiej przyrody, jak i do budowy nowoczesnego, ekologicznego sektora energetycznego. Realizowane w ramach projektu badania są przeprowadzane na najwyższym poziomie profesjonalizmu, w oparciu o zaawansowane technologie oraz rzetelne analizy naukowe, co gwarantuje ich obiektywność i użyteczność w dalszym rozwoju zrównoważonej energetyki.
Należy zauważyć, iż turbiny wiatrowe nie będą pierwszymi dużymi inwestycjami energetycznymi na terenach Lasów Państwowych. Przez obszary leśne przebiegają m.in. linie energetyczne czy gazowe. Rozwinięcie działań Lasów Państwowych na obszar energetyki, OZE, efektywności energetycznej i redukcji emisji CO2 jest spójne z zasadami zrównoważonego rozwoju. Identyfikujemy możliwości wykorzystania niektórych gruntów pozostających w zarządzie Lasów Państwowych pod inwestycje w odnawialne źródła energii i w ramach działań projektowo-pilotażowych badamy ich potencjał. Podobne inicjatywy realizujemy np. w obszarze fotowoltaiki czy produkcji zielonego wodoru. Nadal odgrywają one jednak rolę działalności dodatkowej, uzupełniającej działalność podstawową, jaką jest prowadzenie gospodarki leśnej i równoważenie trzech kluczowych funkcji lasu: przyrodniczej, gospodarczej i społecznej.
Zapraszamy do zapoznania się z materiałami na stronie www.lasydlaklimatu.lasy.gov.pl – gdzie publikujemy aktualności oraz kluczowe informacje związane z projektem „Las Energii” oraz innymi działaniami Lasów Państwowych z obszarów pokrewnych, m.in. zwiększania efektywności energetycznej czy analizy śladu węglowego organizacji.