Asset Publisher Asset Publisher

Edukacja

Stawiamy na Edukację!

Nadleśnictwo Warcino na mapie Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Szczecinku, jest wyjątkowe. Powodów jest kilka.

Wraz z nadleśnictwami : Polanów i Karnieszewice oraz z Lasami Miasta Koszalin, tworzy Leśny kompleks Promocyjny „LASY ŚRODKOWOPOMORSKIE". LKP jest obszarem , na którym promujemy m.in. wielofunkcyjną i zrównoważoną gospodarkę leśną. W odróżnieniu od w/w jednostek Nadleśnictwo Warcino, w 98% powierzchni administrowanej, położone jest na terenie województwa pomorskiego. Tylko niespełna 400 ha gruntów znajduje się na terenie województwa zachodniopomorskiego. Do LKP, którego powierzchnia wynosi 55 655 ha, wnieśliśmy największą powierzchnię, bo 20 618 ha gruntów.

      Nadleśnictwo Warcino jest tzw. „nadleśnictwem dydaktycznym" . Na naszym terenie funkcjonuje od 1946 roku szkoła leśna. Kształci ona średnią kadrę leśną na potrzeby Lasów Państwowych. Od początku działalności szkoły, nadleśnictwo prowadzi dla jej uczniów praktyczną naukę zawodu. Spośród ok 4,5 tys, jej absolwentów, znaczna ich część pracuje w lasach. Jest to niewątpliwie duży wkład Nadleśnictwa Warcino w przygotowaniu kadr do pracy w Lasach Państwowych.

Spośród 430 nadleśnictw, które są podstawową jednostką organizacyjną Lasów Państwowych, chyba nie ma takiego, które posiadałoby tak dużą ilość różnych form edukacji leśnej skupionych w jednym miejscu, jakie mamy w Warcinie. Otóż w tej małej wiosce- oprócz Zespołu Szkół Leśnych- mieści się także; Ośrodek Edukacji Leśnej „ Niezapominajka" , Ośrodek Rehabilitacji Ptaków Drapieżnych, ogród botaniczny, leśna ścieżka edukacyjna. A wszystko to otoczone jest zielenią przypałacowego, zabytkowego parku (szkoła mieści się w byłej rezydencji Otto von Bismarcka).

Przez tereny nadleśnictwa przepływają rzeki: Wieprza i Studnica. Na swych odcinkach posiadają bardzo wartki nurt, niczym strumienie górskie. W ich korytach jest dużo naturalnych przeszkód (powalone drzewa, głazy). Gdy do tego dodamy częste „przenoski" to rysuje się idealne miejsce dla wytrawnych kajakarzy. To z myślą o nich wyposażyliśmy brzegi Wieprzy w pola namiotowe, przystanki i przystań kajakową. Na terenie nadleśnictwa jest 15 śródleśnych jezior. Są one rajem nie tylko dla wędkarzy. Na ich brzegach stawiają swoje namioty harcerze i obozy młodzieżowe. Nad jeziorem w Korzybiu co roku organizuje obozy parafia z Warszawy. Harcerze z Krakowa upodobali sobie Jezioro Przyjezierze.

Sosna porasta 73% d-stanów nadleśnictwa. Tworzy bory mieszane z domieszką drzew liściastych i bogatym podszytem(grzyby) oraz bory świeże, obfitujące w jagody. Nic więc dziwnego, że masowo do nas przyjeżdżają amatorzy zbioru „owoców lasu". Dla nich przygotowaliśmy liczne miejsca postoju pojazdów i parkingi leśne.

Jeziora, rzeki, lasy, infrastruktura turystyczna, edukacja leśna, przyrodnicza i historyczna, to wszystko znajdziecie Państwo u nas. Zapraszamy !

 

  • Ośrodek Edukacji Leśnej LKP „Niezapominajka"- znajduje się w Warcinie na terenie Zespołu Szkół Leśnych. W salach edukacyjnych ośrodka prezentowane są zagadnienia związane z ochroną i hodowlą lasu oraz historią leśnictwa. Eksponaty interaktywne i sprzęt multimedialny pozwalają na przeprowadzenie ciekawych zajęć edukacyjnych. Ośrodek czynny codziennie od 800 – 1500 (tel. 668321750).
  • Ośrodek Rehabilitacji Ptaków Drapieżnych – znajduje się na terenie Zespołu Szkół Leśnych w Warcinie. Opiekujący się ptakami drapieżnymi uczniowie szkoły leśnej leczą i przystosowują swoich podopiecznych do życia na wolności. Można tu zobaczyć wiele gatunków ptaków m.in.: myszołowy, jastrzębie, pustułki, sowy i inne (tel. 059 857 6601-02).
  • Leśna ścieżka edukacyjna w Warcinie – poprowadzona w kształcie pętli wokół kompleksu pałacowo-parkowego. Długość 2,8 km. Na przystankach ścieżki zlokalizowano tablice edukacyjne, obiekty małej retencji wodnej, platformę widokową i obiekty zagospodarowania turystycznego. Na przystanku pod nazwą „Czarcia góra", można zobaczyć ruiny kaplicy rodu von Bismarck oraz płyty nagrobne członków rodu.
  • Leśna ścieżka edukacyjna w Korzybiu- poprowadzona wokół jeziora i torfowiska śródleśnego. Długość 1,8 km. Na ścieżce znajdują się tablice edukacyjne, pomosty oraz bogata infrastruktura turystyczna.
  • Izba edukacji leśnej „Kawka"- funkcjonuje w leśniczówce łowieckiej OHZ w Kawce k/Biesowic. Położona w uroczej dolinie Wieprzy leśniczówka wyposażona jest w liczne eksponaty myśliwskie. Tematem spotkań edukacyjnych jest prowadzona w Lasach Państwowych gospodarka łowiecka.  Przy leśniczówce znajduje się Leśny Pensjonat Kawka, w którym to możemy skorzystać z pokoi gościnnych (tel.059 8576786).
  • Pole biwakowe „Mnich"- znajduje się w miejscowości Popielewo na trasie Darnowo - Bożanka. Położony nad Wieprzą, jest punktem wypadowym dla kajakarzy. Zadaszone wiaty, ławy, palenisko oraz zejście do rzeki. Umieszczone zostały tu również tablice edukacyjne.

Asset Publisher Asset Publisher

Back

2. Zabezpieczanie drzew przed spałowaniem

2. Zabezpieczanie drzew przed spałowaniem

1.1   Zabezpieczanie sosny poprzez nacinanie kory.

                Sposób ten znany i stosowany jest od bardzo dawna jednakże, aby w pełni wykorzystać wypracowane przez naturę mechanizmy obronne drzewa do ich ochrony przed spałowaniem, należy zrozumieć ich funkcjonowanie. Poprawnie wykonany zabieg prowadzi do powstania następujących- zniechęcających do spałowania- reakcji obronnych nacinanych drzew:

a) znaczne zwiększenie przyrostu osiowego zabezpieczanego między okółka.

Nacinana strefa wykazuje- na skutek odpowiedniej reakcji komórek przyrannych- intensywniejszy wzrost na grubość. Tego typu zabiegi z powodzeniem są stosowane w ogrodnictwie do wzmacniania pędów.

b) powstanie grubszej i chropowatej korowiny na pasach miedzy nacięciami.

Gruba i chropowata kora zniechęca do spałowania, ponieważ po jej dotknięciu wibrysy jeleniowatych dostarczają zwierzęciu informacji, że ma kontakt z grubą, niejadalną korą. 

c) powstanie wycieków żywicy z gojącej się rany.

Zapach i smak żywicy zniechęca zwierzynę do spałowania.

d) powstanie niesmacznej dla jeleniowatych tkanki kalusowej zalewającej nacięcia.

Zabezpieczone drzewa poprzez rybakowanie, po zignorowaniu powyższych zniechęcających czynników, są przez zwierzynę częściowo ,,skubane". Na drzewach są widoczne próby spałowania, ale niesmaczna kora nie jest pobierana przez zwierzynę.

Wyżej opisane efekty nacinania kory muszą być osiągnięte już w roku zastosowania tego typu ochrony. Dlatego należy spełnić szereg warunków, aby takie zabezpieczenie było skuteczne. Wykonanie zabiegu powinno być przeprowadzone wczesną wiosna (kwiecień, maj) w praktyce, to czas po wykonaniu odnowień. Pracownicy wykonujący nacinanie muszą być dokładnie poinstruowani, które drzewka należy zabezpieczać i jak należy to robić. Narzędzia używane do zabiegu muszą mieć ostrza ustawione prostopadle do osi pnia, w odległości około 0,5 - 0,7cm (tak gęsto należy wykonać nacięcia). Rana ma być cięta a nie szarpana i dlatego rysaki muszą być dobrze wykonane. Nacięcia należy wykonać na całym obwodzie zabezpieczanego międzyokółka. Zabezpieczane powinno być najlepsze drzewka z warstwy górnej młodnika (średnio co trzecie), ale ich ilość może być inna, w zależności od presji zwierzyny.

Fot. 5 Rysak do nacinania kory z ostrzami ustawionymi równolegle do kierunku nacinania drzewa.

Fot. 6 Widok zabezpieczonego międzyokółka- cztery miesiące po rysakowaniu.

 

2.2 Zabezpieczanie sosny przed zgryzaniem i spałowaniem przy pomocy siateczek MINI-1

Metodę tą opracowałem przed kilkoma laty, w celu zapewnienia płynnego i skutecznego przejścia- od zabezpieczania przed zgryzaniem danej uprawy- do zabezpieczania jej przed spałowaniem. Gdy uprawa ,,wychodzi spod pyska", należy podjąć działania w celu zabezpieczenia jej przed spałowaniem. Jest to najczęściej 3-4 rok życia sosny. Otóż jesienią czwartego roku, gdy jeszcze drzewka mogą zostać zgryzione, zabezpieczamy sadzonki długimi siateczkami MINI1. Robimy to w ten sposób, aby cały bieżący przyrost był w siateczce- łącznie z pączkiem szczytowym. Nad pączkiem siateczkę ucinamy, pozostawiając około 5cm nadmiaru. Wiosną następnego roku, przed rozpoczęciem przyrostu, powijamy nadmiar siateczki pod pączek (jak rękaw w koszuli). Siateczkę pozostawiamy na drzewku, dla osłony przed spałowaniem, na następne lata. Przyrost z piątego roku zabezpieczamy przed spałowanie długą siateczką wiosną następnego roku, w okresie przed rozwojem pączków. Wykonujemy to w taki sposób, aby pod pączkiem szczytowym była zwinięta siateczka w formie ściągacza, utrzymującego ją na pniu. W taki sam sposób zabezpieczamy przyrost z szóstego roku. Siateczki są utrzymywane na drzewkach tak długo, aż drzewka przestaną być atrakcyjne do spałowania. Siateczka po spełnieniu swojej ochronnej roli jest zrywana z pnia i utylizowana.

Fot.7  Zabezpieczanie siateczkami przy pomocy rury PCV.

2.3   Zabezpieczanie repelentem przed spałowaniem

Zabezpieczenie polega na posmarowaniu całego zagrożonego międzyokółka repelentem. Niedokładne wykonanie tego zabiegu skutkuje zniszczeniem kory na nieposmarowanych częściach pnia. Repelent należy nanosić na suche drzewka, w trakcie bezdeszczowych dni. Przed smarowaniem należy środek starannie wymieszać i stosować zgodnie z załączoną do niego instrukcją. Zabezpieczenie repelentem wykonujemy tylko na jedną zimę. Często po ,,mokrej" zimie, wczesną wiosną, skuteczność tego zabezpieczenia znacznie spada.

 

2.4   Zabezpieczanie świerka przed spałowaniem poprzez nacinanie żłobikowe kory

Drzewa przez miliony lat ewolucji wykształciły mechanizmy zapobiegające ich zniszczeniu przez roślinożerne zwierzęta. Podpatrując naturę człowiek stara się wpleść jej wielowiekowe doświadczenia do współczesnej gospodarki leśnej. Jednym z takich środków ,,ochrony osobistej dla drzew iglastych ‘', jest wydzielanie przez nie lepkiej niesmacznej substancji w celu zniechęcenia np. jeleniowatych do spałowaniem.

Można bardzo skutecznie zabezpieczyć świerka przed spałowaniem poprzez wykonanie szeregu nacięć w celu uzyskania kontrolowanego wypływu żywicy. Nacięcia te wykonujemy specjalnym dłutkiem umieszczonym na długim stylisku. Długi trzonek zapewnia wygodną pracę tym narzędziem pomiędzy okółkami świerkowych gałęzi. Dłutkiem tym wykonujemy krótkie 2-3cm nacięcia, usytuowane lekko skośnie, w miejscach narażonych na spałowanie. Bardzo ważne jest odpowiednie wyregulowanie głębokości wykonywania nacięć. Z nacięć wykonanych zbyt płytko nie będzie wyciekać żywica i zabezpieczenie to będzie mało skuteczne. Zbyt głęboko wykonane nacięcie może spowodować przerwanie łyka i powstanie trudno gojącej się rany. Poprawnie wykonane nacięcia powinny tylko uruchomić wycieki żywicy z przewodów żywicznych znajdujących się w młodej korze ,nie uszkadzając łyka. Zabieg ten należy wykonywać latem tak, aby do zimy z nacięć popłynęła żywica, która jesienią zastyga i krystalizuje się. Przed zimą drzewa zabezpieczane w ten sposób stają się nieatrakcyjne do spałowania. Drzewa takie wyglądają jakby były już spałowane. Zabezpieczenie tego typu jest jednorazowe i powinno wystarczyć do czasu ustąpienia narażenia na spałowanie.

Fot 8 Nacięta kora  świerka   strugiem.

2.5   Zabezpieczanie drzewek przed spałowaniem i czemchaniem poprzez obstawianie wierzchołkami, pochodzącymi ze ściętych w zabiegu drzew.

Po zabiegu np. CP w młodnikach świerkowych jest mnóstwo niezagospodarowanych wierzchołków ściętych drzew. W bardzo prosty sposób można pożytecznie wykorzystać je do zabezpieczenia przed spałowaniem czy czemchaniem pozostałych, wartościowych drzew w młodniku. Wybrane najmocniejsze drzewka obstawiamy trzema, około dwumetrowymi wierzchołkami, pozyskanymi ze ściętych drzew, pędem szczytowym do góry. Z jednego z nich wybieramy dwie naprzeciwległe długie gałęzie, którymi opasujemy drzewko i pozostałe dwa wierzchołki. Następnie związujemy je drucikiem, aby przytrzymywały całą konstrukcję przy pniu chronionego drzewa. Tak wykonane zabezpieczenie daje prawie stuprocentową  gwarancję, że zabezpieczone drzewka nie będą przez kilka najbliższych lat spałowane.

Fot. 9 Obłożony świerk pozostałościami po CP.

 

Porównanie kosztów ochrony niektórymi metodami   

Rodzaj zabezpieczenia

Całkowity koszt ochrony 1000 szt. sadzonek w roku

Zabezpieczenie repelentem przed zgryzaniem

50zł

Zabezpieczanie siateczka Mini-1 typ 101

przed zgryzaniem

138zł

Zabezpieczanie wełną owczą przed zgryzaniem

162zł

Zabezpieczanie osłonkami perforowanymi przed spałowaniem

570zł

Zabezpieczanie poprzez rysakowanie przed spałowaniem

100zł

Zabezpieczenie repelentem przed spałowaniem

380zł

 

2.6 Zabezpieczanie drzew przed spałowaniem przy pomocy osłonek typu "tuby"

Osłonki – tuby stosowane są do zabezpieczania całych drzewek, przede wszystkim liściastych. Najczęściej stosowane w hodowli dębów przy metodzie ścinania na „bezpieńkę". Metoda ta polega na ścięciu ok 3-5 cm nad ziemią uszkodzonego przez zwierzynę lub przymrozek dęba i umieszczeniu go w plastikowej tubie o wys. ok 1-1,2 m ustabilizowanej palikiem drewnianym. Specyficzne warunki termiczne jakie zachodzą w tubie powodują, że drzewko ze zdwojoną siłą wzrasta na wysokość wytwarzając pojedynczy, gonny pień. Brak pędów bocznych spowodowany jest brakiem miejsca w tubie na ich rozwój.

Wraz ze wzrostem drzewka tubę podnosi się na wysokość zabezpieczając pąki szczytowe przed zgryzieniem.

Wadą tej metody jest osłonięcie drzewka od ruchów powietrza, które w naturalnych warunkach zmuszają roślinę do pogrubienia pnia u nasady i wzmacnianie systemu korzeniowego. Drzewka osłonięte tubą, niepodlegające działaniom wiatru, kierują zasoby pokarmowe nie na wzmocnienie systemu korzeniowego, a na przyrost na wysokość.

Ochronę tubami stosuje się również:

- w razie wprowadzania do upraw domieszek drzew gatunków silnie zagrożonych przez zwierzynę,

- w poprawkach i uzupełnieniach w odnowieniu naturalnym, w celu wzmożeniu wzrostu na wysokość,

- w odnowieniach miejsc silnie zachwaszczonych i zagrożonych szkodami w skutek przymrozków,

- podczas odnawiania lub zalesiania małych powierzchni,

- w nasadzeniach zadrzewieniowych.

2.7 Zabezpieczanie drzew przed spałowaniem przy pomocy Osłonek siatkowych

Osłonki siatkowe – najczęściej rozpinane na palikach, służą do zabezpieczania drzewek wszystkich gatunków. Stosuje się zarówno siatkę plastikową lub gęsta siatkę metalową.

Zaletą tej metody jest ażurowość elementu ochronnego, umożliwiającego rozwój pędów bocznych oraz adaptacje do lokalnych warunków termicznych i wilgotnościowych.

2.8 Zabezpieczanie drzew przed spałowaniem przy pomocy "trzech palików"

 

Jest to najczęstsza metoda ochrony modrzewia stosowana w pomorskich lasach. Przygotowane wcześniej paliki świerkowo lub sosnowe, często z pozostawionymi króćcami po przyciętych gałęziach. Zaostrzone w cieńszym końcu umieszcza się w rozstawie trójkąta wokół drzewka i wbija na głębokość ok 10-15 cm. Takie zabezpieczenie modrzewi zabezpiecza drzewka przed spałowaniem i czemchaniem, nie zabezpiecza jednak przed zgryzaniem pędu głównego.